Hindistan-Birleşik Krallık Kapsamlı Ekonomik ve Ticaret Anlaşması (CETA), Hindistan’ın CETA’nın Fikri Mülkiyet Bölümündeki taahhütleri hakkında çeşitli soruları gündeme getirmektedir (Bölüm 13). Bu bölümdeki sorunlu bir makale, Madde 13.6, “Geziler ve Halk Sağlığı Önlemleri ile ilgili anlayışlar”, özellikle de ilk paragrafıdır: “Taraflar, ilaçlara erişimi teşvik etmek ve sağlamak için tercih edilen ve optimum yolun farkına varırlar.
Hindistan’ın bu hükmü kabul etmesi, iki kritik konudaki konumunun seyreltilmesine neden olacaktır. Birincisi, Hindistan gönüllü lisanslamanın aksine, patentli ilaçların yüksek fiyatlarını ele almak için zorunlu lisans kullanımını sürekli olarak destekledi. İkincisi, gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelere teknolojileri “elverişli terimlerle”, sanayileşmeleri için ve ayrıca karbon ayak izlerini azaltmak için aktarmaları gerektiğini savundu.
Açıklandı | Yeni İngiltere-Hindistan ticaret anlaşması ne gerektiriyor?
Fiyatlandırma sorunu
Patentli ilaçların yüksek fiyatları, patentler tarafından aşırı kira arama nedeniyle patent sisteminin ciddi bir anomalisidir. Patentli ilaçların zorunlu lisanslanması, bu tür ilaçların üretimini kolaylaştırarak yüksek fiyatlı ilaçların karşılanabilirliğini büyük ölçüde artırabilir. Bu, 2012 yılında Natco Pharma’ya zorunlu lisans verilmesinin ardından, anti-kanser tıbbı, sorafenib tosilat üretimi için yaşandı. Fiyat, Tıp Patent Sahibi Bayer Company (http://bit.ly/4lvtc4L) tarafından tahsil edilen 2,80.428 numaralı 2,80.428 numaralı la’dan bir aylık tedavi için 8.800’den azına düştü.
Bu tür aşırı kira arama örneklerini gidermek için, Hindistan’ın hukuk üreticileri, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Fikri Mülkiyet Hakları (Geziler) ticareti ile ilgili anlaşmalarla uyumlu hale getirmek için Patent Yasası’nı değiştirirken, önemli bir koruma olarak zorunlu lisanslamayı içeriyordu. Parlamentonun her iki evi de ortak bir parlamento komitesi hükümlerini dikkatlice ele aldıktan sonra bu mevzuatı oybirliğiyle kabul etti (http://bit.ly/4l7z1U).
Ayrıca oku | Hindistan, İngiltere İmza Ticaret Anlaşması, PMS Yeni Ortaklık Çerçevesi Başlatma
Zorunlu lisans verilmesi
Hindistan’ın TRIPS tutarlı Patentler Yasası, bir patent verilmesinden üç yıl sonra Hindistan’da patentli bir ürün üretmek isteyen herkese zorunlu lisans verilmesine izin verir. Bu lisans aşağıdakiler verilebilir: Patentli buluşa göre halkın makul gereklilikleri karşılanmaz; Veya patentli buluş, makul olarak uygun fiyatla halka açık değildir veya patentli buluş Hindistan topraklarında “işlenmez”, ülkede ticari olarak sömürülmemiştir (http://bit.ly/4ltsbji).
Patent kuralları “çalışma” gereksinimini izler ve buna göre patentler icatlarının çalışma durumunu sunmalıdır. Bu gereksinim, Avrupa Serbest Ticaret Derneği ile Hindistan’ın FTA’sı ile seyreltilene kadar bunu yapmak zorundaydılar, Hindistan raporlamanın periyodikliğinin “3 yıldan az olmayacağını” kabul ediyor (bu seyreltme, CETA aracılığıyla güçlendiriliyor ve zorunlu lisanslar vermek için önemli bir zemini alıyor.
İlaçlara erişim sorununu ele almak için gönüllü lisanslamayı destekleyerek, Hindistan De facto, DTÖ’de zorunlu lisanslamanın güçlü bir adeti olarak verilmiştir. Hindistan da dahil olmak üzere gelişmekte olan ülkelerden oluşan bir koalisyon, gelişmiş ülkelerden gelen zorlu muhalefete rağmen, 2001 yılında DOHA Sözleşmesi ve Halk Sağlığı Bildirgesi aracılığıyla zorunlu lisanslar verme hakkı kazandı. Bildirge, “her üyenin zorunlu lisanslar verme hakkı ve bu tür lisansların verildiği gerekçeleri belirleme özgürlüğüne sahiptir” (http://bit.ly/3iuwjiw).
Gönüllü lisanslar, gelişmekte olan ülkelerdeki yerli şirketlerin baskın ilaç şirketlerine karşı zayıf pazarlık pozisyonu nedeniyle uygun fiyatlı ilaçlara erişim sağlayamaz. Médecins Sans Frontières (MSF), tıbbi bir insani kuruluş kuruluşu, gönüllü lisans şartlarını kullanarak, farmasötik şirketlerin, lisans alanlarına kısıtlamalar sağlamanın yanı sıra aktif ilaç malzemelerinin tedarikini kontrol etmek de dahil olmak üzere çeşitli sınırlamalar belirleyebileceğini gözlemledi. Bu nedenle, gönüllü lisanslar kullanıldığında uygun fiyatlı erişim elde etme seçenekleri tehlikeye atılır (MSF’nin gözlemleri, Cipla’nın Gilead bilimlerinden gelen anti-covid ilacı, Remdesivir’i ürettiğinde, ilaç üzerindeki patentin sahibi.
Yorum | Hindistan-UK FTA halk sağlığı için kötü bir anlaşma yapıyor
Hindistan’ın talebi etkilenecek
CETA, Hindistan’ın çeşitli çok taraflı forumda “uygun şartlarla” teknoloji transferi talebini zayıflatıyor. Bu talep ilk olarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 1974’te Yeni Uluslararası Ekonomik Düzen (NIEO) üzerinde karar verildi. NIEO’nun kilit yönü, gelişmekte olan ülkelerin sanayileşme çabalarını teşvik etmek için gelişmiş ülkelere, teknoloji transferi konusunda çok az ilerleme görüldü.
Gelişmekte olan ülkelerin hayal kırıklığı, Hindistan’ın 2024’te Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçevesi Sözleşmesine Dördüncü Bienal Güncelleme Raporuna yansıtıldı: “Önemli ulusal çabalara ve yatırımlara rağmen, yavaş uluslararası teknoloji transferi ve fikri mülkiyet hakları (IPR) gibi engeller, hızlı bir şekilde benimsenmesini engelliyor. [climate friendly] Teknolojiler ”(http://bit.ly/3h1itfu).
Hindistan, gelişmekte olan ülkelere teknoloji transferinin “elverişli şartlarda” olması gerektiği uzun süredir devam eden konumunu tehlikeye attığından, ileri ülkelerden iklim dostu teknolojilere olan talebi sokmasını kaybedebilir.
Biswajit Dhar, Jawaharlal Nehru Üniversitesi’nde eski ekonomi profesörüdür. KM Gopakumar Kıdemli Araştırmacı ve Hukuk Danışmanı, Üçüncü Dünya Ağı
Yayınlanmış – 04 Ağustos 2025 12:48
